Zomerse krachten van tijm , thymus of faustini

Veel namen
Planten en kruiden hebben de luxe, of juist de verwarrende eigenschap, dat er veel verschillende soorten van kunnen zijn. Er is behoorlijk wat plantenkennis nodig wil je namelijk exact weten met wat voor planten je te maken hebt. Dit geldt voor de gemiddelde kruiden maar ook voor andere soorten planten die je wellicht wilt verbouwen in je tuin. Door de jaren heen zijn er heel wat verschillende kruiden en planten de revue gepasseerd, waarvan de een wat meer in de smaak viel dan de ander. Het is nu eenmaal een gegeven dat smaken verschillen en niet elk kruid past even goed bij bepaalde keukens of geneeskundige wijzen.

tijmThymus als de echte

Een plant die veel voorkomt in de Italiaanse keuken is tijm, ook wel bekend als thymus. Tijm is een plant die ook bekend staat onder andere soorten en die ook verschillende variaties van zichzelf over de hele wereld heeft weten te verspreiden. Zo bestaat er ook de echte tijm, oftewel de thymus vulgaris of faustini. Dit is een struikachtige, vaste plant die behoort tot de lipbloemenfamilie. De plant komt van naturen voor in het Mediterrane gebied. De soort wordt veel gekweekt en voornamelijk gebruikt als keukenkruid.

Rechte takken

De echte tijm of thymus wordt ongeveer vijftien tot twintig centimeter hoog en heeft rechtopstaande takjes. De langwerpige bladeren zijn zittend en hebben een sterk omgerolde rand. De onderkant is kort viltig behaard. Echte tijm bloeit in mei en juni en heeft prachtige lila bloemen. In sommige gevallen kunnen deze echter ook een prachtig wit zijn. Het kan dus nogal verschillen maar laat je niet van de wijs brengen wanneer er plotseling een andere kleur de kop op steekt dan lila of roze. Thymus kan nogal verschillen daarin, het zegt niet direct iets over de daadwerkelijke kwaliteit of gezondheid van de plant zelf.

Goed voor de vertering

Tijm heeft een geneeskrachtige werking in de zin dat het de vertering van voedsel ondersteunt. Ook past het zeer goed bij gevogelte, wild, schaaldieren, lam, vis, groenten en soep. Zoals je ziet is het een ongelooflijk veelzijdig kruid en is het ook nog eens een belangrijk bestanddeel van de Provencaalse kruidenmix. Dit leidt er bij veel mensen toe dat zij zelf ook graag tijm willen kweken. Dit kan echter redelijk gemakkelijk in onze Nederlandse tuinen, mits je natuurlijk ervoor kunt zorgen dat tijm voldoende zon en warmte krijgt. Het is nu eenmaal zo dat de Middellandse Zee heel wat meer warmte en zonuren te bieden heeft en de planten die daar van naturen voorkomen zijn dat natuurlijk absoluut gewend.

 

schopjeZomerse krachten

De zaaiperiode van tijm loopt van mei tot juli. Het is dus een echte zomerplant en je kunt een week voor vijftien mei het beste beginnen met het binnen kweken van tijm. Wanneer de plantjes ontkiemen kan je deze buiten zetten. Het is echter buiten wat lastiger voor de plant om te ontkiemen door de onregelmatige, Nederlandse temperaturen. Vaak koopt men daarom een plantje echte tijm in de winkel, zodat dit lastige deel van het proces ontweken kan worden. Voordat je de zaden in de aarde stopt behoor je de aarde nat te maken. Vervolgens is er slechts een millimeter aarde nodig om alles mooi te maken.

Alle jaren

Tijm is een meerjarige plant die elk jaar weer terug kan komen. Dit doet de echte tijm echter alleen als het lekker warm is, wees dus niet bang voor een dode plant wanneer het halverwege mei is en de plant nog steeds niet de groene blaadjes laat zijn. De smaak komt pas vrij bij vers groene bladeren. Als je dus een langere tijd niet geoogst hebt, knip dan eerst de toppen eraf. Er zal dan vanzelf nieuwe bladeren komen, mooi groen van kleur. Deze kun je vervolgens gebruiken voor heerlijke gerechten. Echte tijm kweken is redelijk gemakkelijk mits je er de nodige aandacht aan besteedt. Ga er niet zomaar van uit dat iedere plant doodleuk weet hoe en waar te groeien als je deze niet op weg helpt.

Tijm of Thymus, heerlijk Italiaans

Oh, hoe wij de Italianen benijden om hun keuken. Toch is er nog altijd iets bijzonders aan het eten van Italiaans in een echt Italiaanse stad, het voelt immers verser en echter. Dit is natuurlijk in eerste plaats te danken aan de traditionele kookwijzen van de Italianen, maar ook aan het feit dat wat men daar gebruikt om te koken, vers en echt is. Onbespoten tomaten, om maar iets te noemen.

Meer dan smaak

tijm klMaar smaak is meer dan alleen ingrediënten of een bepaalde kooktijd. Smaak wordt grotendeels ook bepaald door de kruiden die zijn gebruikt om mee te koken, en de Italianen weten daar natuurlijk maar al te goed en veel raad mee. Een van de meest populaire kruiden die ze daar gebruiken is het welbekende tijm, onder de botanisten ook wel bekend als thymus. Thymus is een geslacht uit de lipbloemenfamilie en omvat kruidachtige of houtachtige planten met een zeer aromatische geur. Deze planten kunnen tot wel dertig centimeter hoog worden en in de schijnkransen bloeien. Natuurlijk is de afkomst ook bepalend voor waar we de plant van kennen. In het Middellanszeegebied en in Azië komt de plant natuurlijk voor, al hebben we in Nederland en België ook een drietal soorten.

Populair kruid

Tijm is door de eeuwen heen alsmaar populairder geworden in de gebruikelijke keukens. Het heeft een zeer aromatische geur en tijm wordt dikwijls ook in de zeepindustrie gebruikt. Het is een plant die dus zijn kruiden kan ontlenen aan zowel de keuken als de badkamer. Men kan der daarnaast ook een thee en siroop van bereiden. Een erg populaire drank waar tijm voor wordt gebruikt is bénédictine. Ook gebruikt men de kruiden om vis, vlees en sauzen mee te kruiden, het is zelfs een van de belangrijke smaakmakers van de Provencaalse kruidenmix.

In de mythologie staat Tijm voor zuivering, profetische dromen, moed, vergroot de psychische krachten; verbetert het geheugen, liefde en liefdesdivanatie, genezing en gezondheid

Genezen thymol

tuinkruidenstamperDe geneeskrachtige werk van tijm komt voort uit de stof thymol, die goed is voor de luchtwegen. Deze stof is zeer handig om hoesten en symptomen van astma tegen te gaan. Tijmsiroop is een goed middel hiertegen, iets wat men maar al te goed zelf kan maken van de tijmbladeren. Het verbouwen van tijm kan gemakkelijk in onze Nederlandse tuinen. De zaaiperiode loopt van mei tot juli, maar waar men op moet letten is dat tijm een echte zomerplant is. Begin in de week vóór vijftien mei met het binnen kweken van tijm. Wanneer de plantjes ontkiemen kun je deze naar buiten verhuizen. Buiten is het echter wel iets lastiger om de plant te laten ontkiemen, wat komt door de onregelmatige temperaturen. Vaak koopt men dan ook een klein plantje tijm omdat dit het problemen van het ontkiemen weg neemt.

 

Tijm verbouwen en oogsten

schopjeMaak de aarde goed nat voordat je de zaden in de aarde stopt. Bedek deze vervolgens met slechts een millimeter aarde. De tijm kan op verschillende wijze gezaaid worden. Je kan een zaadje per pot zaaien of meerdere. Tijm is een meerjarige plant die elk jaar weer terug komt wanneer de temperaturen er goed voor zijn. De smaak van tijm komt vrij bij vers groen, dus zorg dat je eerst de toppen oogst wanneer je een langere periode niet geoogst hebt. De plant zal snel nieuwe delen aangroeien die weer vers smaken.

Het is een gemiddeld moeilijke plant, de tijm. Het kan in het begin vaak moeilijk zijn om deze te verbouwen, maar wanneer je eenmaal de truc in de vingers heb moet het niet al te lastig blijken om ermee door te blijven gaan. Vergis je echter niet in het belang van een mooie, schone grond en genoeg licht en warmte voor de planten om heerlijk te kunnen groeien.

oregano

Wilde Marjolein het veelzijdig wondermiddel

Wilde Marjolein het veelzijdig wondermiddel – Een kruid van alle markten thuis, lekker in de keuken en heel geneeskrachtig tot en met spirituele bescherming.

Lang leve de Middellandse Zee

Het middellandszeegebied heeft ons door de jaren heen heel wat kruiden gegeven, de één wat populairder dan de ander. Waar het uiteindelijk altijd op neerkwam was dat wij, de noorderlingen, het wisten te adopteren en te gebruiken in onze eigen keuken of tot onze eigen geneeskunde. Dat gaat nu al eeuwen zo en je zou kunnen zeggen dat kruiden die vroeger tot een bepaald gebied behoorden tegenwoordig deel uit maken van heel Europa. Want zeg het nu eens eerlijk, wie kijkt er nog op van oregano of tijm in de Nederlandse keuken? Van oorsprong kennen we deze kruiden vooral uit de Italiaanse of Spaans keuken maar tegenwoordig strooien we het zelf maar al te graag door ons eigen eten.

marjolijn

De oregano is daarnaast een zeer bijzonder kruid. De oregano staat te boek in het Latijn als origanum vulgare maar de officiële naam luidt echter heel erg anders. Dit is namelijk de wilde Marjolein. Origanum Vulgare is afgeleid van het Griekse ‘oros’: berg en ‘ganos’: vreugde. In de oudheid werd het kruid door Aphrodite verheven tot vredessymbool.  Zo vlocht men bruidskronen van het kruid om liefde en respect te symboliseren. Romeinen schonken elkaar bosjes oregano ten teken van vriendschap.

De wilde Marjolein maakt daarnaast weer deel uit van de twee meest bekende soorten Marjolein, welke bekend staat als Origanum en is een plantengeslacht van circa twintig soorten. De andere meest bekende naast de oregano is de echte marjolein, oftewel de origanum marjorana. Deze laatst genoemde is sinds de oudheid al bekend in Europa. De marjolein heeft een zeer intens aroma dat aan tijm doet denken, maar de smaak is echter heel wat zoeter en zachter. er enkele volksnamen voor dit kruid: echte marjolein, majoraan, kranskruid, worstenkruid, palingkruid, dubbel piljoen, dost, origo, welghemoet en bergvreugd. Volksnamen voor dit kruid zijn: echte marjolein, majoraan, kranskruid, palingkruid, dubbel piljoen, dost, origo, welghemoet, worstenkruid en bergvreugd.

In de keuken

De echte marjolein wordt vooral gebruikt bij de bereiding van worsten maar past ook maar al te goed bij witte bonen, zuurkool, aardappelgerechten, varkensvlees en gehakt. Ook gevogelte profiteert enorm van echte marjolein. Dat is de eerste van de twee, laten we nu maar eens door gaan naar de tweede en meest bekende voor de meesten van ons.

Oregano  ook wel bekend als het palingkruid

Oregano staat ook wel bekend als palingkruid en is in Nederland en België een wettelijk beschermde soort. Hij staat als algemeen voorkomend te boek, alsook stabiel of toegenomen. De wilde marjolein, of oregano, komt voor op droge en matige voedselrijke grond van vooral dijkhellingen en kalkgronden. De hoeveelheid zon heeft maar al teveel invloed op de smaak van de plant. De plant wordt ongeveer dertig tot zestig centimeter hoog en heeft een behoorde, rechtopstaande stengel. Je kunt de zijtakken herkennen omdat ze ietwat roodachtig aangelopen zijn. De plant bloeit van juli tot in september, met roze bloemen die zelden ook wit kunnen kleuren.

tuinkruidenstamperMedisch gezien is oregano een krachtig tuinkruid

De Grieken gebruikten het zelfs al als middel tegen een kater. Ze maakten er een middeltje van samen met peterselie wat schijnbaar zou helpen na een avondje iets te stevig door zakken. Dit tuinkruid is goed voor het zenuwstelsel en is een natuurlijk antidepressivum. Verder is het ook goed voor stress, angst hoge bloeddruk, duizeligheid, slapeloosheid, migraine, verdriet. Marjolein stimuleert het parasympatische zenuwstelsel.

Oregano heeft een pijnstillende werking bij zenuwpijnen en reumatische pijnen. Het helpt bij artritis, griep, verkoudheid, gordelroos, vastzittende hoest, astma, trage spijsvertering, slechte eetlust, lage bloeddruk, worminfectie, krampen, schimmelinfecties, bacteriële en virusinfecties.

Oregano is een zeer krachtig natuurlijk antibiotica en tevens een extreem sterk antioxidant. Oregano is bovendien een antiviraal middel, gaat herpes en zelfs de griep tegen, het helpt tegen ontstekingen en verstoppingen. Zou ook het risico op darmkanker aanzienlijk verminderen.

Italianen en Grieken

Zoals gezegd wordt oregano of wilde marjolein vooral in de Italiaanse en Griekse keuken gebruikt. Dit vanwege de karakteristieke geur en smaak. De plant wordt ook vaak in de siertuin aangeplant of uitgezaaid. In Mexico komt het kruid echter ook erg veel voor en is het naast chilipoeder zelfs één van de hoofdbestanddelen van de chili con carne-kruiden. Je voelt het misschien al aankomen, maar marjolein is zeer gevoelig voor vorst. Dit omdat de plant natuurlijk van oorsprong in warmere oorden voorkwam en dus in Nederland nogal eens het gevaar loopt om zomaar van zijn stokje te gaan.

schopje

Goede compost

Een tamelijk rijke grond met flink wat goed verteerde compost op een nogal warme, vochtige plek is een voorwaarde als je wilt dat de plant goed gaat groeien. Let ook op de pH waarde van de grond ,daar deze natuurlijk zeer belangrijk is voor een goede kweek. De plant kan zich door middel van enigszins verhoutte uitlopers sterk vermeerderen. Marjolein maakt daarnaast meestal een kritieke fase door tussen eind april en begin mei. Hierbij gaan er vaak zaailingen verloren. Ook heeft de plant veel beschutting nodig van warmte en vochtigheid, en wanneer deze ontbreken op het juiste tijdstip dan kan dat een vertraagde of slechte groei tot gevolg hebben.

Zo zie je maar dat oregano of wilde marjolein niet al te gemakkelijk te verbouwen is. Maar dit maakt het proberen niet minder waard, het kan namelijk zomaar een fantastisch kruid aan je leveren.

Geloof of bijgeloof

Vroeger werd marjolein in de stal op de grond gegooid om dieren tegen duivelse invloeden (ziekten) te beschermen. Wie marjolein slechts even aanraakte verdreef allerlei betoverende wezens. Het duivelse gespuis dat door marjolein verjaagd werd waren onder meer mieren en slangen. Oregano diende als bescherming tegen kwade krachten en werd ook in de bruidsschoen en in het bruidsboeket verwerkt.

cityroentijmplant

citroentijmblaadjes

Citroentijm smaakt frisser dan gewone tijm

Alle fantastische kruiden, je kunt een heleboel heerlijke gerechten maken met fantastische kruiden. Vlees wordt niet meer gewoon vlees en gebakjes ontstijgen het normale niveau van deeg en suiker. Je kunt een wereld aan smaken ontdekken door er nieuwe kruiden aan toe te voegen en zo kun je uiteraard ook hele nieuwe gerechten ontdekken. De keuken is een wereld vol geheimen en het merendeel van die geheimen zullen zich openbaren wanneer je de juiste kruiden weet te gebruiken. Een kruid dat voor velen bekend staat als een pizzakruid of Italiaans kruid, is Tijm. Tijm heet in het Latijns Thymus en is een geslacht uit de lipbloemenfamilie, in het Latijn ook wel bekend als Lamiaceae. Tijm heeft van naturen een kruidachtige of houtachtige structuur met een zeer aromatische geur.

Tijm en citroen

Maar waar we ons in dit stukje tekst op zullen richten is de citroentijm. Dit is tijm, oftewel Thymus, vermengd met citriodorus. Het smaakt en ruikt een beetje naar citroen, waar het uiteraard de naam aan ontleend. Je zou dus kunnen stellen dat het scherpe en karakteristieke smaakje van tijm in samenspel met de scherpe en zurige citroensmaak en wat zoetig samenspel kan vormen. Wellicht is dit waar, en wellicht past het perfect bij jouw dessert gerechten. Maar daarover later meer. Allereerst rest natuurlijk de vraag: hoe moet je citroentijm verbouwen in je eigen tuintje? Want het kopen ervan is leuk en aardig maar er gaat natuurlijk niets boven het zelf verbouwen van je eigen kruiden.

Citroentijm kan je vele jaren in je tuin

Citroentijm is meerjarig, wat betekent dat het kruid zo meerdere jaren mee kan blijven gaan. Daarnaast is het groenblijvend, wat stelt dat het niet ’s winters zal sterven of weg geplant hoeft te worden. Deze tijmsoort is eveneens winterhard maar je moet er wel op letten dat je het afdekt bij vorst. Dan voorkom je namelijk dat het kruid zal sterven in het najaar. De tijmsoort heeft een heerlijke citroenachtige geur en aroma, zoals we eerder al zeiden. Daardoor is de smaak frisser dan gewone tijm. Naast toetjes kun je er ook een heerlijk frisse thee van zetten.

Hoge groeier

Citroentijm is een soort heester en wordt dertig centimeter hoog. Je kunt citroentijm onderscheiden van gewone tijm door de gele randjes langs de blaadjes, een aspect dat de reguliere tijm niet heeft. Het plantje houdt daarnaast van goed water doorlatende grond. Let er dus op dat wanneer je citroentijm gaat verbouwen, je ervoor zorgt dat er voldoende water bij de plant kan komen. De plant groeit daarnaast uiteraard beter wanneer deze in de zon staat. Tijm staat van naturen in het Middellands zeegebied, wat maakt dat het een warmer klimaat gewend is. In Nederland en België krijg je dat niet zomaar, dus zal je wel iets beter je best moeten doen om een mooi struikje te krijgen.

schopjeCitroentijm moet je Steken

Citroentijm moet je goed te verzorgen. De plant is licht vorstgevoelig, daarom moet je de citroentijm ook goed beschermen bij strenge winters. Een zeer beschutte plaats geeft dan ook zeker betere overlevingskansen. Als de plant begint te bloeien moet je de plant eventjes knippen. De bloemen zal je uit de plant moeten knippen zodat er takjes kunnen ontwikkelen. Deze takjes heb je uiteraard nodig om het citroentijm te kunnen gebruiken. Je kunt citroentijm ook vermeerderen. Dit doe je door de citroentijm te steken. Als je in het voorjaar een takje van ongeveer tien centimeter afknipt, haal je deze door een beetje stekpoeder. Steek het takje vervolgens in een potje met aarde.

De wortels

Na twee weken zullen er worteltjes ontstaan. Als je het takje vervolgens doorplant in een grotere pot, zal daar een nieuwe citroentijmplant groeien. Maar waar is deze plant nu werkelijk bruikbaar voor? Je kunt citroentijm het beste gebruiken op vis, kip of lamsvlees. Je kunt ook proberen citroentijm mee te stoven met paprika’s of tomaten. De meest bijzondere combinatie van allemaal is die tussen appeltaart en citroentijm. Of door aardbeien te marineren met citroentijm.

Medisch – Tijm is goed voor hoesten en symptomen van astma

Tijm bevat de stof thymol, die goed is voor de luchtwegen, meer bepaald tegen hoesten en symptomen van astma. Om deze symptomen tegen te gaan wordt veelal gebruik gemaakt van tijmsiroop, een siroop met hoge concentratie suiker en tijm. Citroentijm heeft ook een slijmoplossende werking en een sterke anti-bacteriële en schimmelwerende werking, bovendien bevordert het de spijsvertering. Uit de blaadjes en bloemtoppen wordt tijmolie gedistilleerd, die ontsmettend en opwekkend is. Zo kun je nog wel eventjes doorgaan, maar wat staat is dat dit tuinkruid een nieuwe dimensie aan smaken mee brengt.

Heerlijke zomerse thee

Van citroentijm kan je snel en eenvoudig een kopje frisse, kruidige thee zetten. Laat gewoon enkele takjes in heet water te laten trekken. Gebruik 3 à 4 takjes per kopje. Laat de takjes ongeveer 6 minuten trekken en voeg er eventueel wat groene thee of muntthee toe. Deze thee is gezond en snel klaar zonder al teveel werk.