De ui of ajuin in de wereld

Er zijn door de jaren heen heel wat namen ontstaan voor verschillende planten, kruiden specerijen. Dit komt natuurlijk omdat er verschillende talen zijn over de hele wereld en soms wordt ook een dialect of accent in acht genomen. Een maar al te bekend voorbeeld in de Nederlandse streken is dan ook de ui. Deze plant staat in Zuid Nederland en Vlaanderen bekend als de ajuin, te boek als het Latijnse Allium cepa of juin. Waar het woord ajuin vooral opduikt in het zuiden, gebruiken de Nederlanders in het noorden de naam siepel. De meest gangbare benaming echter, is toch de tuin-ui. Een plant uit de lookfamilie, Alliaceae, en officieel bestempeld als een groente.

Aalstenaars zijn fier op hun bijnaam. ‘Ajoin’ is voor de echte Aalstenaar (Aalst – Oost-Vlaanderen) een ware erenaam, de alom bekende spotnaam ‘ajuinen’ vindt zijn oorsprong in de 19de eeuw toen in Aalst en omstreken de uienteelt enorm floreerde.

De naam ajuin en ui leiden soms nog wel eens tot verwarring.

Maar de reden hiertoe is eigenlijk vrij simpel. De Vlamingen en Zuid Nederlanders hebben het woord ajuin ontleend aan het Franse oignon. Het Franse woord gaat daarop weer terug naar het Latijnse woord union. In Nederland heeft het woord look nog tot in de 13e en 14e eeuw gedwaald, wat vervolgens verdrongen werd door het woord ajuin. Het komt nog wel eens terug, bijvoorbeeld in knoflook en bieslook.

uien

De afkomst van de ui of ajuin

De ui of ajuin heeft een sterke smaak en geur die verminderd wanneer deze verhit wordt. Ze hebben een papierachtig buitenste vel over een gelaagde kern en worden wereldwijd gebruikt in de keuken en bestaan in allerlei vormen en kleuren. Dat maakt dat de ajuin een welbekende groente is in allerlei landen en het zou eigenlijk de geschiedenis van de plant makkelijk te traceren moeten maken. Dit is echter niet het geval, daar men niet zeker is over de herkomst van de plant. Waarschijnlijk stamt de groente uit Midden-Azië hoewel daar nooit wilde exemplaren zijn aangetroffen. Wat men heeft geholpen bij het onderzoek naar de herkomst zijn geschriften van rond drieduizend voor Christus. Daaruit blijkt dat de ui of ajuin voor het eerst in delen van Azië, in Iran en Afghanistan, werd verbouwd.

Verhuizing van het Verre Oosten

De ui is in deze periode ook voor het eerst naar China verhuisd en later ook in het oude India. Vanuit India is de ui naar Griekenland en Egypte gebracht, waar men bewijs voor heeft gevonden in de oude hiërogliefen van de piramides. De ui komt hier namelijk veelvuldig voor, daar de piramidebouwers uien kregen als rantsoen. Het was dus vele duizenden jaren geleden al een gebruikelijk en veelvoorkomende groente, en heeft door de jaren heen eigenlijk niet ingeleverd aan populariteit.

schopje

Uien zelf kweken

Sterk in de winter – Het verbouwen van een ui kan relatief simpel gedaan worden, het is verre van de moeilijkste groente om te verbouwen en behoort officieel toe aan de bolgewassen. De ui is als bolgewas verbonden aan de Sint-Jansui, de prei, bieslook en knoflook. De bolgewassen zijn zo gevormd dat ze voedsel opslaan in de bol die de winter overleeft. Daardoor kunnen ze als eerste planten in de lente boven de grond komen en bloemen vormen om zich voort te planten.

Bolgewassen bevatten veel suikers, waardoor ze niet snel doodvriezen en lang zonder voedsel kunnen. Een ajuin is tweejarig. In het eerste jaar wordt de eetbare bol gemaakt en in het tweede jaar verschijnt de bloemstengel waarna deze afsterft. De bol bestaat eigenlijk uit een aantal verdikte bladeren waar het beetje reservevoedsel van de bol in ligt opgeslagen.

In twee jaar kweken !

Het kweken van uien kan nogal wat moeilijkheden met zich mee brengen. Zo zijn de verhalen talrijk waarin mensen niet wisten te slagen in het kweken van uien. In het eerste jaar worden de uitjes gezaaid, en zo dicht mogelijk op elkaar om te zorgen dat ze klein blijven. In juli moeten deze geoogste kuitjes tot maart het volgende jaar koelen, het liefst tussen de 3 en 4 graden. In maart het jaar erop kun je de plantuitjes uitplanten en valt de oogst rond juli. De kans is zeer groot, bij het bewaren op verkeerde temperaturen, dat de uien al snel na het planten doorschieten. Om deze reden zijn alleen ronde gele uien geschikt voor deze teelt.

Ui of ajuin heeft meer geneeskracht dan je zou denken

geneeskracht van een uiDe ui kent veel geneeskrachtige toepassingen.

Bij het versnijden van een ui, komt allinase vrij. Dit is een enzym dat sufloxides omzet in sulfeenzuur. Dit vormt een soort gas dat de ogen doet tranen.

Een verstopte neus : Sulfeenzuur kan zich condenseren tot thiosulfinaten die de neus prikkelt en zo een verstopte neus moeiteloos open maken. Zo kan je bij een neusverkoudheid een opengesneden ui op het nachttafeltje te leggen, dit maakt de neus terug open.

Hart- en vaatziekten : De ui flavonoïden die de rode en gele ui rijk is aan quercetine werkt beschermend bij hart- en vaatziekten. De ui doet de bloeddruk dalen, verlaagt de cholesterolspiegel, verbetert de doorbloeding, voorkomt veroudering van de vaten en stimuleert de immuniteit. De ui is betrokken bij het zuurstoftransport naar de cellen en heeft een kankerremmende werking.

Allisine en andere zwavelhoudende verbindingen vormen een soort natuurlijke antibioticum. Ui heeft een betrekkelijke grote antibacteriële werking die zich via het inademen doorheen het lichaam verspreidt tot in het gebied van de nieren, blaas en urinewegen. Een ui of ajuin is een onmisbaar kruid ter voorkoming en genezing van talrijke ontstekingsziekten.

Kort samengevat :

Verbetert de libido.
Versterkt de immuniteit.
Doet de bloeddruk dalen.
Voorkomt aderverkalking.
Stimuleert de doorbloeding.
Voorkomt en geneest infecties
Voorkomt vaatziekten en spataders.
Maakt een verstopte neus weer open.
Stimuleert de productie van anti-stresshormonen.
Versterkt de slijmvliezen in maag en darmen.
Voorkomt ontsteking van de nieren, blaas en urinewegen.
Verbetert de vetwaarde in het bloed ( cholesterolverlagend ).
Heeft een gunstige invloed op de vorming van het bloed.

Recept uiensoep , snel en gemakkelijk

Recept voor 2 personen

Benodigdheden:

2 witte uien
10 gram bloem
750 ml vleesbouillon
1 teentje knoflook

25 gram boter
1 theelepel tijm

soep

Bereidingswijze:

Schoonmaken van de uien en snijd deze vervolgens in dunne ringen.

Laat de uien in een ruime pan in de boter zachtjes aanbakken tot ze glazig zijn. Strooi de bloem erover en laat even meebakken. Giet water in de pan, bouillonblokjes erbij en laat alles ongeveer 20 minuten koken. Maak op smaak af met peper en zout, eventueel een mespuntje kerrie. De stevigheid van de soep reguleren met de hoeveelheid water. Voeg op het einde nog wat verse tijm toe aan de soep. Smakelijk !